Opvang voor daklozen is vaak niet goed en de toegang is beperkt, schrijft Arianne de Jong. Dat leidt tot steeds meer daklozen op straat.

Het aantal daklozen in ons land verdubbelde de afgelopen tien jaar, van 18.000 naar 39.000. En dat zijn dan nog de geregistreerde daklozen. Daklozen die illegaal in Nederland verblijven, zijn niet meegenomen in de cijfers van het CBS. De grote steden sloegen alarm, verscheidene ombudsmannen ook: ze vroegen het Rijk om minder regels en meer geld. Staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid, ChristenUnie) was zich „rot geschrokken” van de cijfers en zei dat we „ons moeten schamen dat we er in zo’n rijk land niet in slagen om mensen een fatsoenlijk dak boven het hoofd te bieden”. Nu volgt er een plan om dakloosheid terug te dringen, waarschijnlijk in april.

Arianne de Jong is directeur van de ngo Dokters van de Wereld, onderdeel van Médecins de Monde.

Dat is te laat. Alle vier de grote steden hebben de afgelopen tijd flink geïnvesteerd in de winteropvang. Toch is die nu al niet toereikend. Op 1 april sluiten voorzieningen voor opvang in meerdere steden en gemeentes. Dat vergroot de druk op daklozen, hulpverleners en gemeentes. Stabiele, goede opvang is broodnodig, of het nu winter is of niet. Tijd voor actie van het kabinet. Zodat opvang ook na april beschikbaar is, dag en nacht, voor eenieder die niet zonder kan.

Wie niet zeker is van goede opvang, komt nimmer toe aan herstel of eigen kracht, en vindt zo nooit de weg naar voren. De oorzaken van oplopende dakloosheid zijn zeer gevarieerd. Een tekort aan betaalbare woningen, de groeiende inkomenskloof, wachtlijsten in de ggz en een traag en inhumaan asielsysteem zijn allemaal niet simpel oplosbaar.

We weten dat elke oplossing begint bij goede opvang.

Lees ook: Zes maatregelen om dakloosheid tegen te gaan

Onrustig, ongezond, onpraktisch

Goede opvang is nu niet gegarandeerd, zo blijkt uit meerdere signalen. Soms zit die vol, of gelden voorwaarden zoals regiobinding of verblijfspapieren, en ook zitten uiteenlopende groepen daklozen bij elkaar gestopt. Een langdurig dakloze in Amsterdam beschreef de winteropvang zo: „De hele nacht het licht aan op een slaapzaal met 24 mensen, lawaai en urenlang getelefoneer.” Zaken als licht, herrie en spanning onderling maken opvang vaak onrustig en daarmee veelal ongezond. Opvang is daarnaast vaak onpraktisch: bijna al je spullen moet je op straat achterlaten, de nachtopvang sluit vaak overdag en heen en weer gesleep is het gevolg.

Wie niet zeker is van goede opvang, wie nooit rust of slaap kan vinden, komt er nimmer aan toe het heft in eigen hand te nemen. Het aanbieden van inadequate opvang en het beperken van de toegang leidt tot meer daklozen op straat. Voor hen is dat altijd een aanslag op lichaam en geest. Voor omwonenden soms een bron van zorg of overlast. Verschillende maatschappelijke instanties en ngo’s bieden in meerdere steden medische en psychische ondersteuning aan ongedocumenteerde daklozen. Zij kennen de problematiek uit de praktijk en vinden dat het zo niet langer kan.

Voor ongedocumenteerden gelden extra drempels. Vriest het niet en word je niet als ‘kwetsbaar’ aangemerkt? Dan stelt het Rijk ‘meewerken aan perspectief’ als voorwaarde voor opvang. In de praktijk betekent ‘perspectief’ meestal vertrek. Dat dit als prikkel zelden werkt, is te zien op straat. Groepen ongedocumenteerden proberen bij kou, wind en regen te overleven in tentjes, onder zeilen, of andere beschutting. Vrijwilligers hebben daar de handen vol aan.

Mohamed is een van de artsen van Dokters van de Wereld: „Ik bezoek nu tweeënhalf jaar vluchtlocaties waar ongedocumenteerden schuilen. Deze plekken waren stuk voor stuk tochtig, vochtig, en koud. In de winter zien we veel vaker infecties, mede omdat mensen dan dicht opeen slapen in tentjes en dergelijke.”

Het Rijk is aan zet

Wie niet zeker is van goede opvang, is aan het overleven en denkt niet eens aan terugkeer of vertrek. De tijd van dralen is voorbij, de nood is hoog en het Rijk aan zet. Opvang en gezondheid zijn mensenrechten, waar je ook vandaan komt. Daar mag je, volgens onze eigen rechters, geen extra voorwaarden aan stellen.

Praat mee met NRC

Onderaan dit artikel kunnen abonnees reageren. Hier leest u meer over reageren op NRC.nl .

Kabinet, laat uw papieren werkelijkheid varen. Laat die onzinnige voorwaarden los. Bied de ruimte en het geld voor goede opvang voor wie anders buiten slaapt.

lees verder >>> https://www.nrc.nl/nieuws/2020/02/27/kabinet-bied-ruimte-en-geld-voor-goede-opvang-daklozen-a3991971

Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC Handelsblad van 28 februari 2020